Biała nić wodospadu (Taki no shiraito), reż.: Mizoguchi Kenji, wyk.: Irie Takako, Japonia 1933, 98 min.

Uznawany za jednego z najwybitniejszych japońskich reżyserów filmowych, Mizoguchi Kenji, zadebiutował w studiu Nikkatsu, w 1924 roku, filmem Ai ni yomigaeru hi (Dzień, w którym zmartwychwstała miłość). Już jako twórca uznany, w 1933 roku, nakręcił film Taki no Shiraito „Biała nić wodospadu” to historia kobiety poświęcającej się kompletnie w imię szczęścia mężczyzny, którego kocha. Dzięki wyrzeczeniom partnerki, młodzieniec Murakoshi Kinya jest w stanie osiągnąć sukces, wysoką pozycję społeczną, szanowany zawód i majątek. Tytuł filmu, jest imieniem scenicznym głównej bohaterki, artystki zajmującej się mizu gei, czyli sztukami magicznymi z użyciem strumieni wody. Pseudonim nawiązuje do nazw kilku, słynnych z urody, japońskich wodospadów, w tym do wodospadu Shiraito no Taki (Wodospad białych nici) znajdującego się opodal miasteczka Fujinomiya, w prefekturze Shizuoka. Popisowym numerem bohaterki jest bowiem wyczarowywanie na scenie bijących fontann wody, które mogą przywodzić na myśl wodospad Shiraito no Taki. Za podstawę scenariusza filmu, którego autorami byli Yasunaga Higashibojo, Masuda Shinji i Tateoka Kennosuke, posłużyło opowiadanie  Izumiego Kyōki Giketsu, kyōketsu (Wierność i rycerskość) wydanej w 1894 roku. Utwór ten po zmianie tytułu na Taki no Shiraito, wystawiono na scenie teatralnej dwa lata później, sztuka okazała się wielkim hitem. Izumi Kyōka był twórcą związanym z ruchem teatralnym shimpa („nowej szkoły”), będącym próbą reformy klasycznego teatru kabuki, wiele jego utworów zostało przeniesionych na scenę, sam także pisał dramaty. Przenosząc Białą nić wodospadu na ekran, Mizoguchi wiernie trzymał się fabuły przedstawionej w opowiadaniu. Odgrywająca główną rolę Taki no Shiraito, Takako Irie (1911-1995), była już, w owym czasie, rozpoznawalną aktorką. Dotąd grała przede wszystkim role nowoczesnych dziewcząt, Taki no Shiraito był jej pierwszym filmem z gatunku Meiji mono - osadzonym w realiach okresu Meiji (1868-1912). Sukienkę zamieniła na kimono, a film Mizoguchiego uczynił z niej gwiazdę pierwszej wielkości. W plebiscycie pisma Kinema junpō na najlepszy film roku 1933 obraz zajął drugie miejsce, plasując się za znakomitym Umarete wa mita keredo... (Urodziłem się, ale...) Yasujirō Ozu (1903-1963). Głównego bohatera filmu, Kinyę, zagrał jeden z najpopularniejszych amantów kina japońskiego tego okresu, Okada Tokihiko (1903-1934).

Rwetes (Kodakara Sodo), reż.:  Saitō Torajirō, wyst.: Ogura Shigeru, Japonia 1935, 33 min.

Saitō Torajirō (1905-1982) rozpoczął swoją karierę filmowca jako protegowany Kido Shirō, producenta związanego ze studiem filmowym Shōchiku. Rwetes jest jedną z wielu krótkich komedii slapstickowych, w których reżyser się specjalizował. Po roku 1935, wraz z rozwojem filmu dźwiękowego w Japonii, filmy Saitō Torajirō straciły na popularności. Dźwięk sprawił bowiem, że zmienił się rodzaj humoru filmowego, którego głównym nośnikiem stały się dialogi. Jak na ironię do czasów współczesnych zachowało się wiele filmów dźwiękowych reżysera, natomiast z bogatej filmografii dzieł niemych, zachowały się w całości tylko trzy filmy, w tym Rwetes.

Głównym bohaterem filmu jest niezaradny ojciec wielodzietnej rodziny, grany przez Ogurę Shigeru, którego w swoim czasie, nazywano, w ojczyźnie, „japońskim Charlie Chaplinem”. Bez wątpienia był on aktorem o wielkim potencjale komicznym, niezwykle sprawnym fizycznie i obdarzonym sugestywną mimiką. Bohater filmu – bezrobotny ojciec aby utrzymać rodzinę postanawia, pod wpływem perswazji żony, poszukać pracy. Nie jest to łatwe w kraju ogarniętym kryzysem ekonomicznym. Bohater próbuje sił kolejno w kilku profesjach, podejmuje nawet  próbę kradzieży pieniędzy, by zaraz potem dowieść swojej odwagi ratując z płonącego domu dziecko – oczywiście licząc przy tym na nagrodę pieniężną. W końcu trafia na służbę do pewnego arystokraty…

Rwetes, jak wiele filmów Saitō Torajirō, portretuje ludzi egzystujących na marginesie społecznym, ubogich a mimo to potrafiących odnaleźć szczęście w życiu rodzinnym. Kodakara sodo, komedia mimo, że należąca do kina głównego nurtu jest także filmem poddającym umiarkowanej krytyce społeczne realia Japonii lat 30. ubiegłego stulecia.

Kurama Tengu, reż.: Yamaguchi Teppei, wyk.: Arashi Kanjūrō, Japonia 1928, 71 min.

            Film jest jednym z serii opowiadającej o wyczynach śmiałego i zbuntowanego samuraja o przezwisku Kurama Tengu, który w burzliwych czasach politycznej transformacji Japonii (tzw. okres Bakumatsu – lata 1853-1867), opowiada się po stronie zbuntowanych samurajów, których celem jest obalenie rządów siogunów z rodu Tokugawa i doprowadzenie do restauracji władzy cesarskiej w kraju oraz przeprowadzenie niezbędnych zmian ustrojowych i społecznych. Niezrównany szermierz – Kurama Tengu, jest gotów przelać krew, na ulicach Kioto, w imię walki ze starym porządkiem. Na drodze buntownikom staje, wierny siogunowi, Kondō Isami, komendant straży Shinsengumi, zbrojna konfrontacja jest nieunikniona. Kurama Tengu jest jednym z realistycznych filmów kostiumowych z gatunku jidaigeki, zrywającym z poetyką filmów tzw. kyūgeki – „starej szkoły”, które aż do drugiej połowy lat. 20., ubiegłego stulecia, dominowały na rynku japońskim, a których konwencje inscenizacyjne nawiązywały do formy teatru kabuki. Yamaguchi Teppei, oraz inni reżyserzy, rozpoczynjący karierę w latach 20., w tym Itō Daisuke (1898 - 1961) i Futagawa Buntarō (1899-1966) zerwali z tą konwencją, dążąc do precyzyjnego osadzania fabuł swoich filmów w kontekście historycznym i stawiający na realizm inscenizacyjny oraz śmiałe rozwiązania w zakresie środków ekspresji filmowej. Bohaterowie nowych filmów historycznych to postaci wielowymiarowe, ofiary politycznych zawieruch, targani wątpliwościami i często dokonujący czynów wątpliwych moralnie, w imię szczytnych ideałów. Główną rolę w filmie zagrał Arashi Kanjūrō (1903-1980), aktor który zadebiutował w 1927 roku, zdobywając od razu wielką popularność. Znany pod ekranowym przezwiskiem Arakan pozostał aktywny zawodowo aż do końca lat 70. XX wieku, zdobywając pozycję jednej z największych gwiazd kina japońskiego, dzięki współpracy z wieloma znanymi reżyserami, m.in. z Okamoto Kihachim, Yamadą Yōjim i Imamurą Shōheiem.